Johanes Melwin Dayo

Ulirang Amang OFW

ni Johanes Melwin Dayo

Hindi pa man ako pinapanganak dito sa mundo ay nangingibang bansa na ang aking ama upang masuportahan kaming pamilya nya. Napakalaking sakripisyo ang mawalay sa kanyang asawa at kaming mga anak.

Tinitiis nya lahat ng hirap at kalungkutan na kanyang nararamdaman sa tuwing maaalala niya ang kanyang pamilyang naiwan dito sa Pilipinas. Binabalewala niya ang hirap ng trabaho dahil alam niya ang lahat ng kanyang dugot pawis ay nakalaan para sa kanyang pamilya.

Naalala ko nung bata pa ako ay lagi umaalis ang aking ama at inihahatid namin siya sa paliparan kasama ko ang aking sa lola paghahatid sa kanya. Sa tuwing aalis ang aking ama naiiwan ako sa pangangalaga ng aking lola at yaya. Kapag nakaalis na ang aking ama ako ay nakakaramdam ng lungkot at ako ay umiiyak. Naroon na lagi ang kalungkutan tuwing siya ay aalis at ihahatid sa paliparan. Naroon din ang tuwa sa aking mukha at pananabik sa tuwing siya ay uuwi ng Pilipinas upang makapiling siyang muli sa mahabang panahong hindi pagkikita. Sa tuwing uuwi ang aking ama, susunduin sa paliparan at pagkatapos ay pumupunta kami ng Duty Free para kumain, mamimili ng mga pasalubong na pagkain at magfamily bounding pambawi sa mga panahong hindi namin siya nakasama. Nag-aout of town kami, pagpapakasaya na muli namin siya nakapiling. Maramdaman ulit ang kanyang mga yakap sa kanyang mga bisig.

Madalas ko naaalala ang daddy ko kapag may mga okasyon tulad ng father’s day na wala siya para ipagdiriwang ang araw ng mga ama na tulad niya, para pasalamatan siya sa pagigi niyang mabuting ama sa amin. Pag kaarawan niya na hindi namin siya kasama para ipagdiriwang ang kaarawan niya. Sa tuwing araw ng pasko na dapat ay magkakasama kami kumakain ng magkakasama, para ipagdiwang ang panganakan ng Poong Maykapal, pagpapasalamat sa mga biyayang binibigay Niya sa amin. At higit sa lahat ang Bagong Taon, para harapin ang bagong bukas sa darating na taon.

Pag minsan pag naalala ko yung dad ko nakikita ko sa ibang ama yung mga gawi niya, nasasabi ko sa aking sarili parang si daddy kung magbiro at magpatawa, parang si daddy kung lumakad at gumalaw. Pag may nakita ako na mag-ama na naglalaro ng basketball ay naaalala ko yung daddy ko, yung paglalaro namin, kung paano maglaro ang daddy ng basketball. Yung bang, kung paano magdisiplina ang dad ko, paghatid at pagsundo niya sa amin sa school, mga masarap niyang luto na maiinbento, kung baga unique na recipe nya, yung pagbibiro niya sa amin, pagpapatawa niya, mga corny jokes, pagtitipid, pagiging masipag niya, pagkukwento niya sa amin ang buhay niya sa ibang bansa at kanyang mga ginagawa sa barko at maging pamimiwas nila sa karagatan kapag wala siya ginagawa at mga magandang view sa mga pinupuntahang niyang mga lugar o mga bansa. Yung pagpapaalala niya sa amin na lagi kaming mag-ingat, mag-aral na mabuti, lagi makikinig sa mommy at lagi magdasal.

Nararamdaman ko na napakalaki ang sakripisyo ang ginagampanan ng aking ama. Maraming salamat sa aking ulirang amang OFW. Ang aking ama ang Best Dad in the World.

Bakit nga ba maraming Pilipino ang nangingibang bansa, dahil ba mahirap ang buhay dito sa Pilipinas at dahil gusto nilang kumita ng malaki o dahil gusto lang takasan ang kahirapan ng bansa. Napakaraming dahilan kung bakit sila umaalis at nakikipagsapalaran sa ibang bansa. Ayon nga sa istatistika 1.75 milyon OFW ang nagtatrabaho sa ibang bansa at nadaragdagan ito ng 15.3 porsiyento ng bilang ng mga umalis ng bansa.

Maraming Pilipino ang nakikipagsapalaran o nangingibang bansa na hindi nila inaalintana ang sakripisyo, pangungulila at kahirapan upang kumita ng malaking sahod na pangsuporta sa kanilang mahal sa buhay. Bagamat malaki nga ang kinikita nila sa ibang bansa ay hindi pa rin mapapalitan ang pagsama-sama o pagkakabuklod-buklod ng isang pamilya. Marami rin sa kanila ang gusto lamang takasan ang kahirapan dito sa Pilipinas at magpayaman sa ibang bansa.

Ang iba naman upang maiahon ang pamilya sa kahirapan, ang pagiging breadwinner sa pamilya, matulungan ang magulang at mapag-aral ang mga kapatid. Meron din sa ating mga Pilipino na handang talikuran at isuko ang kanilang propesyon dito sa Pilipinas at ipagpalit ng ibang trabaho sa ibang bansa. Bagamat hindi natin sila masisi sa kanilang mga desisyon dahil hindi naman nila ito ginusto, iniisip lang nila ang kapakanan ng nakararami.

Marami ng mga Pilipino ang umaalis ng bansa upang magtrabaho dahil sa hirap ng buhay kaya napipilitan silang magbalat ng buto sa ibang bansa, halos 1.75 milyon Pilipino ang umaalis at nagtatrabaho sa ibang bansa bilang OFW. Isa na nga sa 1.75 milyon Pilipino ang aking ama na nagtatrabaho sa ibang bansa bilang OFW.

Mary Rose Magnaye

ALWAYS THERE FOR ME
Mary Rose R. Magnaye

“Nasa kolehiyo na ako Mama, malapit ko nang matupad ang hiling at pangarap mo po para sa’kin.”

Si Raquel ay isang mag-aaral na nakatapos ng elementary at high school na may iniuuwing parangal dahil sa kasipagan nito sa pag-aaral. Hindi likas na matalino si Raquel suballit isa siyang masipag na bata at masinop sa pag-aaral kaya naman nagiging angat ito sa iba niyang kamag-aaral.

Nagsimula ang lahat nung nasa kalhatian pa lang ng taon na nasa ikatlong baitang pa lang siya. Malapit si Raquel sa mga magulang nya. Palibhasa ay naranasan ang pagiging solong anak kaya naranasan niya na sa kanya nakatuon ang atensyon ng mga magulang nito. Masayang pamilya sila noon hanggang sa ipinanganak ang kapatid nitong si Blue. Naging delikado ang panganganak ni Ayet sa bunsong si Blue. Dumating sila sa oras na pipipli sila kung kaninong buhay ang maisasalba ng doktor, kung buhay ni Ayet o buhay ng baby nito. Bilang asawa (Jake) at anak (Raquel), buhay ni Ayet ang pinili nila subalit wala na silang nagawa nang mas piliin ni Ayet ang buhay ng baby kaysa sa buhay niya. Iyak lang ng iyak si Raquel habang ipinapanganak si Blue at hindi naman mapakali si Jake na pabalik-balik ng lakad at tuloy ang panalangin na iligtas ang kanyang mag-ina.

Paglabas ng doktor ay may mabuting balita itong hatid sa mag-ama. Buhay ang bata at ganun din ang nanay nito. Nabuhay ng maayos ang pamilya hanggang sa magkasakit si Ayet makalipas ang tatlong buwan nitong panganganak. May kinalaman sa panganganak nya ang dumapong sa kanya. Lumipas ang dalawang buwan pa at hinang-hina na si Ayet na para bang bibigay na talaga ito. Nang maramdaman niyang parang hindi na niya kaya, kinausap niya ang lahat. Matapos niyang kausapin ang magulang at asawa ay si Raquel naman ang kinausap niya. “Raquel, anak, huwag mong papabayaan ang pag-aaral mo ha. Huwag mo ring papabayaan ang kapatid mo, kailangan mo siyang gabayan sa paglaki niya. Hmmp, akala ko makikilala ko pa ang maswerteng lalaki na magiging parte ng buhay ng prinsesa namin sa paglaki niya, kaso mukhang malabo na atang mangyari pa ‘yun. hehe” aniya sa hinang-hinang boses. “Mama naman eh, ano po bang pinagsasabi niyo? Matagal ka pa po naming makakasama. Maglalaro pa tayo nina papa at Blue ‘di po ba? Papa si Mama oh, kung anu-anong pinagsasabi”, sagot ni Raquel sa Mama niya habang pigil-pigil ang pag-iyak. “Bakit po ba kayo nag-iiyakan? Papa? Mama? Hayan pati tuloy sila naiiyak na. Malakas ka pa po Mama ‘di po ba?” dugtong pa nito. “Raquel, baka mapagod na ang Mama mo”, sambid ng lola nya na ngayon ay naiyak na rin. “Lola, malakas pa po si Mama. Bakit po ba kayo umiiyak? Mama sabihin mo nga po sa kanila na malakas ka pa. Mamaya lang po ay uuwi na po tayo. Lola, nagpapahinga lang po dito si Mama”, sunod-sunod na sagot ni Raquel. Lalong nag-iyakan ang lahat ng nandoon nang ganito ang sinabi ng bata. “Halika ka nga dito baby ko!” Utos ni Ayet na hinawakan pa ang kamay ni Raquel. “Anak, huwag mong kakalimutan ang mga bilin ko sa iyo ha. Ang pag-aaral mo, ang kapatid mo”, dagdag pa nito na pinayapos sa kanya si Raquel. “Mahal na mahal kita anak, kayo nina Papa at baby Blue. Mahal na mahal ko kayo”, dagdag pa nito sa mas nanghihinang boses kumpara sa pagsasalita nito kanina. Hindi na napigil ni Raquel dito ang luha niya na tuloy-tuloy na ang agos sa kanyang pisngi. Mahigpit ang pagkakayakap ng mag-ina sa isa’t-isa ng unti unti ay lumuwag ang pagkakayakap sa kanya ng kanyang ina at tuluyan ng bumagsak ang kamay nito sa kanyang hinihigaan. Naramdaman ito ni Raquel at dito ay tuluyan ng sumigaw ang bata. “Mama, wag mo po akong iwan. Mahal na mahal po kita Mama. Mama!”

Pagpasok ni Raquel muli sa paaralan ay nagsipag na ito ng nagsipag sa pag-aaral. Mula sa paaralan hanggang sa bahay ay hindi nawawala ang pag-aaral niya na minsan ng ikinakatakot ni Jake dahil hindi na nakakapaglaro ito kahit udyukan pa siya nito. Hindi rin pinapabayaan ni Raquel ang bunsong kapatid nitong si Blue. Dahil sa pagtutuon sa pag-aaral, nakatapos ng elementary at high school si Raquel na pinakamagaling sa buong klase nila.

Nasa kolehiyo na siya ngayon. Dalagang-dalaga na ang dating nito. Maputi at makinis ang balat, may taas na 5’4 ft, ang buhok nito ay may pagkakulot na bagay naman sa kanya. Mas gumanda ito ngayong dalaga na siya subalit hindi siya tulad na iba na sobrang nag-aayos ng sarili at maporma. Likas na maganda ito. Simple lang siya kung manamit ngunit kahit ganun ay marami pa ring nagtatangkang manligaw dito. Hindi rin naman kataka-taka iyon dahil bukod sa matalino at mabait, maganda at matulungin din ito, sobrang maaalalahanin sa pamilya at sobrang pinapahalagahan ang pag-aaral niya kaya wala pa sa isip niya ang pakikipagrelasyon. At dahil dito, kahit gaano pa kadami ang manliligaw nito ay walang nakakapagpasagot dito. May mga napapalapit sa kanyang lalaki subalit hanggang kaibigan lang talaga ang mga ito para kay Raquel.

Taga San-Andres, Quezon sila at sa SLSU Lucban siya nag-aaral ng kolehiyo. Sa pagkakataong ito ay napahiwalay na siya sa kanyang pamilya. Dahil sa malayo ang tirahan ng mga ito ay kailangan niyang mangupahan sa Lucban. Sa paupahan ng mga lalaki at babae siya napunta. Pumasok siya sa kolehiyo ng inhenyera (College of Engineering) at dito, nakilala niya ang best friend niyang si Marvin. Katulad niya ay masipag din itong mag-aaaral pero hindi siya yung “nerd” na matatawag. Gwapo ito kaya hindi rin maiwaisan na gumagawa siya ng kalokohan pero hindi niya idinadamay ang best friend niyang si Raquel at sa halip ay siya pa ang taga-pagsaway sa mga nagtatangkang i-discourage si Raquel. Naihihiwalay niya ito nung una, hanggang sa maging barkada ni Raquel ang grupo ni Cherry. “Uy! Raquel! Kamusta ka na? Ang sipag-sipag mo naman. Hanggang ngayon ay gumagawa ka pa rin niyan”, ani Cherry kay Raquel na gumagawa ng takdang aralin. “Ano ba yan Raquel?” dagdag pa nito na tiningnan ng konti ang ginagawa ni Raquel. “Ahh! Takdang aralin namin ito”, sabi ni Raquel na may kasamang ngiti. “Ang sipag mo naman. Tara! Sama ka na muna sa amin para makapagrelax ka naman”, ani Cherry. “Ahh! Hindi pwede eh. May gagawin pa kasi ako pagkatapos nito. Pasensya na.”, pagtutol namang sagot ni Raquel. “Sige na Raquel, ngayon lang naman eh. I-regalo mo na lang sa akin ang pagsama mo, birthday ko kasi ngayon eh. Sige na, sumama ka na. Please!” pamimilit pa ni Cherry. “Eh kasi” sagot pa lang ni Raquel nang biglang nagsigawan ang barkada ni Cherry. “Sasama na! Sasama na! Sasama na!”. Dahil sa pangugulit nina Cherry ay sumama na rin si Raquel. Wala ang best friend nitong si Marvin kaya walang nakahadlang sa pangungulit na iyon nina Cherry kay Raquel.

Nagpunta sina Raquel sa isang bar at dito ay tinuruan siyang mag-inom ng bardada ni Cherry. Dito rin niya nakilala ang gwapong barkada ni Cherry na si Blaide.

Hindi lang isang beses nangyari ang pagsama ni Raquel sa mga lakad ng barkada ni Cherry at habang tumatagal ay wala nang nagagawa pa si Marvin para pigilan ang kaibigan. Nuong una ay kapag wala lang pasok gumigimik ang mga ito subalit hindi nagtagal ay gumigimik na rin sila kahit pa may pasok kinabukasan at dahil dito, naging boyfriend ni Raquel si Blaide. Simula nang maging sila ay lumipat na sa inuupahang bahay nina Raquel si Blaide na naging dahilan ng araw-araw na pagsasama ng dalawa

Sa tuwing pupunta si Marvin sa inuupahang bahay ng kaibigan ay laging wala ito at kasama sina Cherry at ang boyfriend nitong si Blaide. Kakausapin na dapat niya si Raquel tungkol sa napapabayaan na nito ang pag-aaral niya. May mga oras din naman na inaabutan niya ito sa tinutuluyan ngunit tulog naman ito at namamahinga kaya hindi na rin niya ito nakakausap. Walang magawa si Marvin para sa kaibigan. Alam niyang halos hindi na nakakapag-aral ito at laging puyat dahil sa gimikan. Halos hindi na rin sila nagkaka-jamming dahil sa tuwing magkakabakanteng oras sila ay laging kasama ni Raquel si Blaide.

Malapit na ang pagsusulit at halos tuloy-tuloy pa rin sa gimikan si Raquel. Alam ni Marvin na hindi nagrereview ang kaibigan kaya ginagawa niya ang lahat ng paraan para makausap ito subalit wala talagang nangyayari.

Hindi nagtagal at dumating na ang linggo ng pagsusulit. Kampante si Marvin sa sagot niya pero nag-aalala siya para kay Raquel.

Matapos ang linggong iyon, nakita na nila ang resulta ng exam nila. Matataas ang nakuha ni Marvin subalit hindi siya masaya dahil alam niyang mabababa ang nakuha ng kaibigan niyang si Raquel. Hinanap niya si Raquel at nakitang kasama ito ni Cherry at ng boyfriend nitong si Blaide. “Ayos lang `yan girl, isang exam pa lang naman `yan e!” sabi ni Cherry kay Raquel habang pinipispis ito. “Oo nga naman mine, `wag mong kadibdibin `yan. Tutal wala na rin naman tayong magagawa dyan e! Magpakasaya na lang tayo kesa isipin pa natin ‘yan”, sabi ni Blaide habang nakaakbay kay Raquel. Sa mga narinig na maling pag-uudyok kay Raquel ay tuluyan ng tinungo ni Marvin ang direksyon ng mga ito. Hinawakan nito sa kamay si Raquel, “Raquel, kailangan nating mag-usap” aniya. Nang tangka na nitong hilahin si Raquel ay hinampas ni Blaide ang nakahawak nitong kamay kay Raquel. “Bitawan mo nga ang girlfriend ko!” pautos na sabi ni Blaide. “Pare, ano bang problema mo?” sagot ni Marvin sabay tulak kay Blaide. “Ano ba? Itgil niyo nga `yan”, utos ni Raquel na pumagitna pa sa dalawa. “Raquel, kelangan nating mag-usap”, ani Marvin na hinawakan muli sa kamay ang kaibigan. Sa pagkakataong ito, sinuntok bigla ni Blaide si Marvin. Gumanti rin ng suntok dito si Marvin. Ilang suntok din ang pinakawalan ng dalawa sa isa’t-isa. Animoy dalawang magkalaban sa pelikula ang dalawa sa pag-aaway nilang iyon. Walang magawa si Raquel at Cherry sa pag-awat sa mga ito. Tuloy ang suntukan ng dalawa kahit magsisigaw pa si Raquel sa pag-awat. Ilang saglit pa at natumba na si Marvin. Dumugo ang nguso nito at pumasa agad ang pisngi. Ganun din naman ang natamo ni Blaide sa kanya. “Ano? Tumayo ka dyan! Hanggang dyan ka lang pala eh, Tayo!”, ani Blaide na animoy osong galit na galit. Dito lang muling nagkaroon ng pagkakataon para pumagitna sina Cherry at Raquel. Si Cherry kay Blaide at si Raquel kay Marvin. “Blaide ano ba? Kakausapin lang naman daw nya ako ah!” ani Raquel habang hawak-hawak si Marvin at nakatingin kay Blaide. “Mine, mas pipiliin mo `yang talunan na `yan kesa sa`kin?” ani Blaide habang pigil-pigil pa rin ni Cherry. Masamang impluwensya ka lang kay Raquel! Gusto mo lang mapariwara ang buhay niya! Makasarili ka! Sarili mo lang iniisip mo!” ani Marvin na hawak pa rin ni Raquel. Medyo natauhan si Raquel sa sinabi ng kaibigan. Akmang susugudin at susuntukin ni Blaide si Marvin ng biglang tumayo sa harap nito si Raquel para harangan ito patungo kay Marvin. “Tama na Blaide, kung susuntukin mo siya, suntukin mo na rin ako!” ani Raquel. “Mine, hindi ko akalaing mas gusto mo pala ang talunan na tulad ‘yan (dinuro si Marvin at may diin sa salitang talunan). Fine, bagay naman kayo eh, looser (may diin sa salitang looser). Magsama kayo!”, ani Blaide na gigil na gigil at tsaka lumayo na kasunod si Cherry. Tatayo na sana si Marvin para sugudin muli si Blaide subalit pinigilan siya ni Raquel, “Marvin ‘wag na. Please, tama na”, sambid nito habang nakatalikod parin kay Marvin. Tumulo na ang luha ni Raquel pagkaalis pa lang ni Blaide. Nang maramdaman niyang palapit sa kanya si Marvin ay pinahid niya agad ang mga luha niya. “Raquel”, ani Marvin sabay hawak sa balikat ng kaibigan. “Ayos ka lang ba? Nasugatan ka pa tuloy”, ani Raquel na hinawakan sa pisngi si Marvin kung saan nagkasugat ito. “Pagpasensyahan mo na si Blaide ha”, dagdag pa nito na pinipigil ang pag-iyak. “Wala akong pakialam kay Blaide o kung kanino man. Sa`yo ako may pakialam Raquel”, ani Marvin na hinawakan pa ang kamay ni Raquel na nakahawak sa pisngi nito. “Simula ng maging barakada mo sina Cherry at maging boyfriend mo `yang Blaide na ‘yan, napabayaan mo na ang pag-aaral mo. Nakalimutan mo na ba ang sabi sa`yo ng mama mo?” dagdag pa nito. “Si mama”, mas lalong natauhan na sabi ni Raquel. “Mama, patawad po mama, patawarin niyo po ako”, dagdag pa nito na tuluyan ng tumulo ang kanina pang pinipigil na luha. Sa pagkakataong ito ay niyakap na ni Marvin ang kaibigan. “Tutulungan kita Raquel, ‘wag kang mag-alala. Nandito lang ako”.

Matapos nito, nakipaghiwalay na si Raquel kay Blaide at tumiwalag na sya sa grupo ni Cherry. Dahil dito, lagi siyang pinaparinggan at sinisiraan ng mga ito pero andyan pa rin si Marvin. Lagi pa rin siyang ipinagtatanggol at tinutulungan para makahabol sa mga aralin na hindi niya gaanong naintindihan nung nasa barkadahan pa siya ni Cherry. Mahal na ni Marvin si Raquel pero isinasantabi muna niya ang nararamdaman para dito para makapagfocus muna sila pareho sa pag-aaral nila at dahil na rin ayaw na niyang magkaroon pa ng iba pang isipin si Raquel bukod sa pag-aaral at pamilya niya. Handa siyang mag-intay kahit gaano pa katagal. Sa ngayon ay ayaw muna niyang may makakasagabal sa pagtupad ni Raquel sa pangarap nito.

Lumipat na rin siya sa paupahan na puro babae lamang. Nang medyo nakakahabol na ulit siya ay binisita siya ni Jake at ni Blue. Walang alam ang mga ito sa nangyari at napagdesisyunan nina Raquel at Marvin na huwag na lamang ipaalam ang nangyaring iyon para hindi na mag-alala pa ang mga ito. Nagbonding ang buong pamilya na kasama si Marvin at nagpunta sila sa Groto para na rin ipagdasal ang Mama Ayet ni Raquel at ganun na rin ang pagdating ni Marvin sa buhay niya.

… W A K A S …